Het bombardement op het Bezuidenhout

Het is één van de grote tragedies van Den Haag tijdens de Tweede Wereldoorlog: het bombardement op het Bezuidenhout. Wat gebeurde er op die fatale ochtend?

Een regen aan bommen

Maart 1945, twee maanden voor de bevrijding. Den Haag is inmiddels bijna vijf jaar bezet door de Duitsers. Het is het staartje van de Hongerwinter en er is een tekort aan bijna alles. Op 3 maart vindt daarbovenop voor de inwoners van het Haagse Bezuidenhout een groot drama plaats. Om 9 uur in de ochtend worden zij opgeschrikt door een regen aan bommen. Al snel staat de hele wijk in brand.

Brandend Korte Voorhout en Bezuidenhout, Dienst Stadsontwikkeling en Volkshuisvesting, 1945, Haags Gemeentearchief

Haagse bos.jpg

Luchtfoto van het Haagse Bos, Delta-Phot, 1982, Haags Gemeentearchief

De Engelse luchtmacht

Het zijn niet de Duitsers die de bommen hebben laten vallen. De aanval komt van de Engelsen – ‘onze bevrijders’. De Royal Air Force (de Engelse luchtmacht) heeft de opdracht gekregen om het Haagse bos - een smalle strook groen tussen twee woonwijken - aan te vallen.

Opstijgende V2-raket, Wim Berssenbrugge, 1944, Haags Historisch Museum

V2’s in het Haagse bos

Vanaf dit bos vuren de Duitsers hun nieuwste wapen, de V2, af richting Engeland. Deze raket kan in korte tijd grote afstanden afleggen. De Duitsers proberen met de V2’s Engelse steden te verwoesten, onder andere vanuit het Haagse bos. De Engelsen willen dit uiteraard stoppen en besluiten om het Haagse bos te bombarderen.

Vergissingsbombardement

In de ochtend van 3 maart 1945 stijgen 55 bommenwerpers op vanaf vliegvelden in het (inmiddels bevrijde) Noord-Frankrijk en België. Rond 9 uur worden de eerste bommen losgelaten. Maar zij vallen niet op het Haagse bos... maar op de woonwijk Bezuidenhout! Door het verwisselen van de coördinaten van een van de twee mikpunten, een onverwachte harde wind en het ‘blind bombarderen’ vanwege slecht zicht door bewolking, vallen de bommen op de verkeerde plek. Een dramatische vergissing.

Brandende huizen na het bombardement, 1945, Nederlands Instituut voor Militaire Historie

Verwoeste huizen.jpg

Verwoeste huizen in het Bezuidenhout, maker onbekend, 1945, Haags Historisch Museum

Brandende huizen

Door de bommen staan de huizen in brand. Het vuur is lastig onder controle te krijgen. Veel brandweerwagens zijn door de Duitsers onteigend en bovendien is er een tekort aan benzine. De grote branden verspreiden zich steeds verder. In paniek proberen inwoners zichzelf en elkaar te redden en het vuur te ontvluchten.

Schade en slachtoffers

Als het vuur uit is, wordt de schade pas echt goed zichtbaar. Straten zijn volledig verdwenen en duizenden huizen, bedrijven, kerken en gebouwen zijn verwoest. Zo’n 500 mensen zijn omgekomen en nog eens 300 mensen zijn gewond geraakt.

Luchtfoto van het gebombardeerde Bezuidenhout, 1945, Nederlands Instituut voor Militaire Historie

Na bombardement.jpg

Verwoesting na het bombardement, 1945, Wim Berssenbrugge

Nieuwsbericht

Het dramatische nieuws verspreidt zich. Zo schrijft de illegale krant Het Parool op 13 maart: “Bomtreffers en zware branden hebben een deel van Den Haag vernield, verscheidene slachtoffers geeischt, een aanzienlijk aantal menschen verminkt of gewond en talloozen van huis en goed beroofd.”

Vazen na het bombardement, Haags Historisch Museum

Vazen onder het puin

Veel Hagenaars zijn na het bombardement hun huis en spullen kwijt. Hier en daar worden voorwerpen onder het puin teruggevonden, zoals deze vazen. Door de warmte van het vuur zijn ze aangetast, maar de temperatuur was net niet hoog genoeg om de vazen te laten smelten.

Klokwijzers van de verwoeste Wilhelminakerk, Haags Historisch Museum

Wijzers als aandenken

Een deel van de toren van de Wilhelminakerk aan het Louise de Colignyplein staat na het bombardement nog overeind. De wijzers van de kerkklok worden uit het puin gered. Ze zijn nu onderdeel van de collectie van het Haags Historisch Museum en herinneren ons aan de dramatische gebeurtenis van 3 maart 1945.