Het poppenhuis van Lita de Ranitz

Een poppenhuis, is dat alleen iets voor kleine kinderen? Nee hoor. Het mooiste poppenhuis uit de collectie van Haags Historisch Museum is het levenswerk van een volwassen dame.

Keurig meisje

Dit is die dame: Lita de Ranitz. Ze poseert bij haar ‘grote poppenhuis’.

Lita werd geboren in 1876. Haar vader dient aan het koninklijk hof. Een net meisje dus, uit een gegoede Haagse familie. Ze mag niet op stap met jonge mannen. Liefdadigheid en handwerk kunnen wel door de beugel. Ook schrijft ze boeken. Én ze heeft iets met poppenhuizen.

Ca. 1920, Collectie Haags Historisch Museum

Collectie Haags Historisch Museum

Een nieuw poppenhuis

Als kind speelt Lita veel met een poppenhuis dat haar vader voor haar heeft gebouwd. Dat stuurt ze in 1908 naar de tentoonstelling ‘Opvoeding van het kind’. Lita is dan 32 jaar oud. Zou het niet leuk zijn om het oude poppenhuis te vergroten? Haar vader schakelt Herman Ros in, een leraar op de Ambachtsschool aan de Nieuwe Haven in Den Haag. Samen met Lita bedenkt en bouwt hij een compleet nieuw poppenhuis. Lita is zelf een van de bewoners.

Tjokvol en dat klopt

Het grote poppenhuis is 104 cm hoog, 130 cm breed en 49 cm diep. Het heeft zes vertrekken en een zolder. In onze moderne ogen staat het tjokvol meubels en spullen, maar daardoor ziet het er wel precies uit als een Haagse villa van rond 1910.

Collectie Haags Historisch Museum

Inspiratie uit woonbladen

Samen met haar vriendin Marie Auguste van Hogendorp is Lita voortdurend bezig met het verzamelen van unieke meubels en voorwerpen voor het poppenhuis. Die komen uit Engeland, Zweden, Frankrijk, Japan, noem maar op. De inrichting baseert Lita op foto’s uit woonbladen. De entreehal lijkt bijvoorbeeld als twee druppels water op die van het Engelse Toys Hill House in Kent.

1901, Foto uit The Studio

Hypermodern

Een van de leukste vertrekken is de keuken. Ook de meid is aanwezig. Let op alle spulletjes: de zilveren doofpot, de glazenspuit, de jampotjes uit Engeland (met echte jam!) en de voor die tijd hypermoderne elektrische stofzuiger.

Collectie Haags Historisch Museum

Goudleer

De eetkamer is ook een plaatje. Op tafel staat zilverwerk en de wanden zijn bekleed met eikenhouten betimmeringen. Het behang stamt uit de zeventiende eeuw en is echt goudleer uit het familiekasteel bij Doornik.

Collectie Haags Historisch Museum

Echte schilderijen

Heel bijzonder zijn de schilderijen. Dat zijn echte miniatuurtjes geschilderd door beroemde kunstenaars als Johan Hendrik van Mastenbroek, Jan Toorop, Paul Gabriël, Paul Arntzenius, Johan Bartold Jongkind en Anton Mauve. Ook van Willem Bastiaan Tholen trouwens, een vriend van de familie, en later Lita’s man.

Collectie Haags Historisch Museum

Atelier van Tholen

Het grote poppenhuis smaakt naar meer. Tijdens haar leven verzamelt Lita twintig poppenhuizen en -kamers. Daar zit van alles tussen: een kamer uit Hindelopen, een stoffenwinkel, een grote keuken, maar ook het schildersatelier van haar man.

Collectie Haags Historisch Museum

Collectie Haags Historisch Museum

Vorstelijk bezoek

Koningin Emma heeft het grote poppenhuis in 1911 nog bekeken. Ze schrijft haar naam in het miniatuur gastenboek. Na Lita’s dood belandt het poppenhuis, na enige omzwervingen, in het Haags Historisch Museum. Een echt topstuk. Daar kan jij het nu dus ook bewonderen, net als Emma.